Σχετικά με το ανωτέρω θέμα, σας αποστέλλεται για ενημέρωσή σας:

1) ηυπ'αριθ.1401/272759/ΦΕΚ 4271 Β'/01.10.2020 Απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων η οποία τροποποιεί την αρχική Απόφαση με αριθ.9475/136897/10.10.2018 που ρυθμίζει θέματα εμπορίας και διακίνησης ακτινιδίων

2) το με αρ.πρωτ.1415/275548/02.10.2020 διευκρινιστικό έγγραφο της Γενικής Δ/νσης Τροφίμων του Υπ.Α.Α.&Τ. για εφαρμογή της νέας απόφασης από τις αρμόδιες αρχές ελέγχου. 

Στη νέα αυτή απόφαση τροποποίησης έχει επέλθει μια πολύ σημαντική αλλαγή όσον αφορά τη διαχείριση (τύχη) των ποσοτήτων ακτινιδίων που εντοπίζονται από τις ελεγκτικές αρχές στο στάδιο της τυποποίησης-συσκευασίας (συσκευαστήρια), κατά την αποστολή σε ΚΜ της ΕΕ ή εξαγωγή προς τρίτες χώρες (σημεία φόρτωσης για αγορές εξωτερικού) ή κατά το στάδιο της διοχέτευσης - εμπορίας στην εγχώρια αγορά (Χονδρικό και λιανικό εμπόριο), χωρίς να πληρείται το όριο κοπής ή καλύτερα η απαίτηση για βαθμό ωρίμασης των καρπών ακτινιδίων τουλάχιστον 6,2 Brix. 

Ουσιαστικά,η πρώτη απόφαση προέβλεπε αρχικά ότι όταν διαπιστώνεται η μη πλήρωση του κριτηρίου ωριμότητας των 6,2 Brix σε παρτίδες ακτινιδίων σε όλα τα προαναφερθέντα στάδια, οι εντοπισθείσες ποσότητες δεσμεύονται και οδηγούνται αμελλητί σε καταστροφή ή αλλαγή χρήσης (π.χ. χρήση ως ζωοτροφή, κομποστοποίηση κλπ.) ενώ ο κάτοχος τους βαρύνεται και με την επιβολή διοικητικών κυρώσεων (χρηματικό πρόστιμο).

Με την τροποποίηση της απόφασης, οι δεσμευμένες ποσότητες δεν θα περιπίπτουν (πέφτουν) απευθείας σε δυσμένεια με αρνητική για αυτές εμπορική κατάληξη. Αντιθέτως, από εδώ και στο εξής θα δίνεται μια δεύτερη ευκαιρία μέσω της ενεργοποίησης της επιλογής για εργαστηριακή εξέταση, κατόπιν δειγματοληψίας από τις αρμόδιες αρχές ελέγχου (ΔΑΟΑ ΜΕ Θεσσαλονίκης και Π.Κ.Π.Φ.Π.&Φ.Ε. Θεσσαλονίκης για την Μητροπολιτική Ενότητα Θεσσαλονίκης), μιας εξίσου προβλεπόμενης από τις προδιαγραφές εμπορίας για το ακτινίδιο, παραμέτρου που αποτελεί και αυτή κριτήριο ωριμότητας για τα ακτινίδια (θεωρείται από πολλούς πιο αξιόπιστος δείκτης συγκομιδής) και αφορά στη "μέση περιεκτικότητα των καρπών σε ξηρά ουσία ποσοστού 15% και άνω". Να σημειωθεί ότι για τον έλεγχο αυτό θα πραγματοποιείται και πάλι δέσμευση των ελεγχόμενων παρτίδων - ποσοτήτων και τα δείγματα που θα λαμβάνουν οι αρμόδιοι κρατικοί γεωπόνοι - ποιοτικοί ελεγκτές θα αποστέλλονται αποκλειστικά και μόνο στα εργαστήρια των Π.Κ.Π.Φ.Π.&Φ.Ε. που υπάγονται διοικητικά στο Υπ.Α.Α.&Τ..

 - Μετά από τον εργαστηριακό έλεγχο και εφόσον προκύπτει ότι υπάρχει πλήρωση του κριτηρίου της μέσης περιεκτικότητας σε ξηρά ουσία (15% και άνω) για τους δειγματισθέντες καρπούς ανεξάρτητα από το αν έχουν πιάσει τα απαιτούμενα Brix (6,2), οι δεσμευμένες ποσότητες ακτινιδίων στο στάδιο της συσκευασίας - τυποποίησης και της φόρτωσης για διακίνηση εκτός χώρας (αποστολή ή εξαγωγή) θα αποδεσμεύονταικαι θα επιτρέπεται η διακίνησή τους. 

Για τη διοχέτευση όμως στην εσωτερική αγορά και την εμπορία στα σημεία χονδρικής πώλησης (Λαχαναγορά), οι ποσότητες θα παραμένουν δεσμευμένες και θα απαιτείται ως διορθωτική ενέργεια η απόσυρση των καρπών σε αποθηκευτικούς χώρους συντήρησης (ψυγεία) μέχρι την απόκτηση του ορίου εμπορευσιμότητας ή βαθμού ωρίμασης τουλάχιστον 9,5 Brix ώστε οι καρποί να ανταποκρίνονται στα προβλεπόμενα επιθυμητα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά (επίτευξη φυσιολογικής ωρίμασης).

- Αν από την άλλη, τα εργαστηριακά αποτελέσματα δείξουν ότι δεν πληρείται η απαίτηση για μέση περιεκτικότητα σε ξηρά ουσία 15%, τότε οι δεσμευμένες ποσότητες θα οδηγούνται σε καταστροφή ή αλλαγή χρήσης εντός της ελληνικής επικράτειας υπό την εποπτεία των αρμόδιων ελεγκτικών αρχών και ταυτόχρονα επιβάλλονται οι διοικητικές κυρώσεις (επιβολή χρηματικού προστίμου) του Κυρωτικού νόμου για τα τρόφιμα ν.4235/2014 (ΦΕΚ 32 Α'), τόσο στον κατέχων το προϊόν την στιγμή του ελέγχου όσο και σε οποιονδήποτε άλλο συναλλασσόμενο ή επιχείρηση που αποδεδειγμένα εμφανίζεται να έχει συμμετοχή στο δίκτυο παραγωγής, διακίνησης και εμπορίας της μη συμμορφούμενης από πλευράς ωριμότητας, παρτίδας ακτινιδίων που κρίθηκε ακατάλληλη.

 Συμπερασματικά, θα μπορούσε να ειπωθεί ότι οι καρποί ακτινιδίων θα χαρακτηρίζονται πλέον ως "μην έχοντες κατάλληλη ωριμότητα" για τις ανάγκες της τυποποίησης και του εξαγωγικού εμπορίου, όταν δεν θα πληρούνται και τα δύο κριτήρια ωριμότητας, δηλ. τόσο η περιεκτικότητα σε σάκχαρα ή βαθμοί Brix (τουλάχιστον 6,2) όσο και η μέση περιεκτικότητα σε ξηρά ουσία ποσοστού 15% και άνω!!!!

 Ο έλεγχος πλήρωση ενός εκ των δύο νομοθετικών κριτηρίων ωριμότητας για τα ακτινίδια, προέκυψε αφενός από το γεγονός ότι τόσο η περιεκτικότητα των καρπών σε σάκχαρα (ή βαθμοί Brix) όσο και η μέση περιεκτικότητα τους σε ξηρά ουσία αποτελούν θεσμοθετημένους δείκτες ωρίμασης των καρπών σύμφωνα με τα ισχύοντα πρότυπα εμπορίας του Εκτ.Καν.(ΕΕ) 543/2011 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, για το ακτινίδιο.. Αφετέρου δε, λόγω του ότι έχουν καταγραφεί περιπτώσεις όπου τα αποτελέσματα μετρήσεων σε παραγωγικούς οπωρώνες πρώιμων και υπερπρώιμων ποικιλιών στους τόπους παραγωγής σε συνδυασμό με εργαστηριακούς ελέγχους στα εργαστήρια των Π.Κ.Π.Φ.Π.&Φ.Ε., κατέδειξαν στην πράξη ότι ακόμη και όταν οι καρποί δεν έχουν "πιάσει" το απαιτούμενο όριο κοπής των 6,2 Brix στο κτήμα, ενδέχεται την ίδια στιγμή να έχουν αποκτήσει μέση περιεκτικότητα σε ξηρά ουσία 15% ή και παραπάνω (πχ. στα ακτινίδια Τσεχελίδη). Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχουν ποικιλίες όπως η Green light η οποία παρουσιάζει ανομοιόμορφη ωρίμαση των καρπών στον ίδιο τον οπωρώνα.

 Είναι γεγονός, πάντως, ότι έχει προβλεφθεί από τον νομοθέτη η ύπαρξη δύο ισοδύναμων παραμέτρων (1. brix ή αλλιώς ολικά διαλυτά στερεά και 2. ξηρά ουσία) με άλλα λόγια η ύπαρξη 2 επιλογών για τον καθορισμό επίτευξης κατάλληλου βαθμού ωρίμασης στα ακτινίδια, εκ των οποίων η μια δεν αναιρεί την άλλη.

Με γνώμονα την πληρέστερη ενημέρωση και προστασία των εμπόρων της ΚΑΘ, παραμένουμε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε πρόσθετη πληροφορία ή/και διευκρίνηση σχετικά με το θέμα των ακτινιδίων. 

Εκ της 

Διευθύνσεως Αγροτικής Οικονομίας & Αλιείας 

Τμήμα Ποιοτικού & Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου